Tốt hơn cho mình - 5.Nên khai thác chất người

5/ NÊN KHAI THÁC CHẤT NGƯỜI.

Một ly cà-phê có cả đường lẫn vị đắng của hạt cà-phê. Nếu người nào không khuấy đều lên cho đường hòa tan mà uống thì sẽ than cà-phê đắng quá. Cho đến khi uống hết phần đắng của cà-phê rồi, đến phần đường còn đọng dưới đáy ly thì than cà-phê sao mà ngọt như mật. Cuộc sống mỗi một con người cũng tương tự, nhân vô thập toàn. Ai cũng có điều hay và ai cũng còn tồn tại những điều chưa được tốt. Nếu cứ chăm bẳm nhìn vào lỗi lầm của người ta mà không nhìn nhận mặt tốt của họ thì thấy người đó sao mà xấu tính, cứ làm mình bực bội hoài. Đó là quên khuấy đường lên mà đi than phiền ly cà-phê sao mà đắng quá. Rồi người ta ngoan ngoãn nghe theo mình một cách thái quá đến nổi thụ động, không linh hoạt thì mình cũng chán chường, than con người sao mà nhu nhược, khờ khạo quá. Đó là chỉ uống đường mà không pha đủ cà-phê nên cũng than sao mà ngọt quá, ngán quá. Người uống cà-phê sành điệu tất nhiên phải khuấy đường hòa vào vừa đúng với lượng cà-phê, sẽ có một ly cà-phê đặc biệt. Tức là biết nhìn vào những mặt tích cực, mặt tốt của người khác; biết học lấy kinh nghiệm từ những điều chưa tốt; biết xây dựng nhau đúng nơi, đúng lúc, khi đủ duyên; biết tôn trọng, bỏ qua những tồn tại mà khả năng người đó chưa thể vượt qua được. Như thế, nhìn ai cũng dễ thân thiện, cuộc sống sẽ được vui và cảm thấy có ý nghĩa hơn.

Hơn nữa, chín người mười ý. Tâm ý con người thay đổi phức tạp, biểu hiện thất thường, nhưng khi nghĩ lại, lắng lại rồi thì ai cũng biết sửa sai, hướng đến chất người vốn hiền hiện. Cũng như dọn một bàn cà-phê với nhiều loại ly tách khác nhau. Nếu người chỉ chuộng hình thức ly tách bên ngoài thì biết rằng, người ấy chưa biết thưởng thức cà-phê. Nếu người sành điệu thì chỉ chọn ly cà-phê nào có hương vị hảo hạng. Cũng thế, chúng ta nên uống cà-phê chứ đừng uống ly tách, phải nhìn vào bản chất hiền thiện vốn sẵn của mỗi người để thông cảm và sống với nhau chứ đừng cố chấp nhìn vào những sai sót nhất thời bên ngoài rồi khinh thường, chia rẻ, khiến cho cuộc sống trở nên phức tạp, đau khổ.

Tại một vùng đất vừa mới chuyển đến ở, mọi người xung quanh chưa hiểu và thông cảm cho nên có người thường làm khó quý thầy. Có những điều mình đúng, nhưng người ta vẫn cứ la rầy ép mình. Trong mọi tình huống đúng hay sai, quý thầy đều ngoan ngoãn xin lỗi. Đôi khi quý thầy mang quà đến biếu chỉ để được xin lỗi rồi thôi, không có điều kiện gì cả. Nhiều lần như thế, không ai chịu nổi cách hành xử của quý thầy. Mọi người cho rằng làm như thế thì người khác họ cho là nhu nhược nên lấn hiếp mình mãi. Quý thầy chỉ cười mà không nói gì. Cho đến bây giờ, chính những người đó là người thông cảm, thân mật và hết lòng hỗ trợ quý thầy. Vì sao? Nếu chúng ta quan trọng quá mọi thứ và hành xử theo sự đúng sai bên ngoài thì chỉ là cãi vã, trừng phạt lẫn nhau, không có ý nghĩa gì cả. Nhưng quý thầy xem nhẹ mọi thứ kia mà nhìn vào lòng người đang bị ngủ quên sâu thẳm bên trong để khơi gợi cho nó thức giấc, sống dậy. Mỗi một lần xin lỗi là một lần làm cho lòng người chùn lại, nhiều lần xin lỗi sẽ khiến lòng con người ta nghĩ lại. Là con người thì khi nghĩ lại, ai cũng cảm thấy xốn xang, ngay đó lòng nhân, chất của con người được khơi dậy. Khi chất người đủ lớn thì tự nhiên con người ta ngoan hiền, dễ thương thôi. Đức Khổng tử nói: “Phi trắc ẩn chi tâm, phi nhơn giả.” Không có lòng trắc ẩn thì không phải là người. Là con người thì ai cũng có lòng trắc ẩn. Một người dù ác đến đâu, nhưng cũng có lúc nghĩ lại rồi cảm thấy khó chịu trong lòng, đó là chất người. Có người ban ngày không kịp tỉnh táo suy xét, lỡ làm những điều không nên, đêm về gẫm lại cảm thấy xốn xang, đó là chất người. Chúng ta nên khai thác tính người thì được sống với nhau an lành, tốt đẹp. Nếu cứ chọc cho người khác bực tức, căm hận… đó là khai thác tính thú trỗi dậy thì đừng trách người ta sao mà quá ác. Bởi chúng ta khai thác thú tính thì phải hứng chịu sự phản ứng của thú thôi. Hằng ngày quý vị phải tiếp xúc với rất nhiều tình huống khác nhau, nếu quý vị thử lắng tâm mình lại, đừng vội vàng hấp tấp quá, đừng phán đoán nhanh quá, nên tôn trọng sự thanh thản và sáng suốt ở tâm hồn, xem nhẹ mọi thứ đúng sai, hơn thua, phải trái bên ngoài, không nhìn thiển cận quá, nên trông xa nhìn rộng, khéo hành xử nhẹ nhàng, nhắm đến hiệu quả chắc thật lâu bền hơn, chúng ta sẽ khơi gợi được tính nhân nơi mọi người. Có vậy, cuộc đời này sẽ được mát mẻ, nhẹ nhàng, thanh thoát lạ thường lắm.

Có người nói, mình làm như thế nhỡ người kia không biết mà họ cứ làm tới hoài thì phải làm sao? Quý thầy nói, đó là quý vị còn quan trọng mọi thứ đúng sai, phải trái, hơn thua bên ngoài quá nên mới trông chờ người ta hiểu mình. Thử nghĩ khi già yếu nằm trên giường bệnh, những thứ kia có sử dụng vào đâu được không? Có còn giá trị gì không? Người ta có hiểu hay không hiểu mình thì họ cũng không gánh bớt phần nào sự đau đớn nhọc nhằn cho mình. Nhưng nếu hằng ngày quý vị nhường nhịn được thì tâm hồn mình dễ trở nên thanh thản, nhẹ an. Chính tâm đó mới cứu được mình lúc này. Biết vậy, chúng ta không cần những thứ bên ngoài đó nữa thì mong người ta hiểu mình làm gì. Hơn nữa, là con người thì ai rồi cũng có lúc nghĩ lại cho nên sẽ có lúc người ta nhận ra thôi. Nếu chưa nhận ra thì cho họ một thời gian nữa chứ đừng ép người ta phải hiểu mình sớm quá sẽ mất hết ý nghĩa. Có những điều bị oan, nếu chúng ta minh oan liền thì họ chỉ xin lỗi rồi thôi. Nhưng nếu quý vị cứ vui vẻ bình thường như vậy, không cần minh oan, không cần người ta hiểu mình. Một thời gian khá dài, tình cờ họ phát hiện ra là đã hiểu lầm mình, lúc ấy sẽ ân hận, cảm phục và họ muốn sống tốt để bù đắp lại cho mình thật nhiều mà cũng không thấy xứng ý. Như vậy không có giá trị hơn sao? Trong khoảng thời gian bị oan đó là chúng ta đang cho họ vay giá trị. Khi phát hiện ra thì chúng ta được lời rất nhiều. Vậy thì hôm nay người ta chưa hiểu, ngày mai họ sẽ hiểu. Ngày mai chưa hiểu thì tháng sau sẽ hiểu. Tháng sau chưa hiểu thì năm sau sẽ hiểu. Năm sau không hiểu thì đời sau sẽ hiểu. Đời sau không hiểu nữa thì đến khi thành Phật rồi họ cũng sẽ nhận ra thôi, không có vị Phật nào mà không nhận ra tất cả mọi điều cả. Cho vay càng lâu thì giá trị càng lớn, là người có nghị lực và trí tuệ, biết sống, biết nhường nhịn và thông cảm cho mọi người thì có gì phải giành phần thắng về mình? Không cần người ta phải hiểu mình làm gì nữa.